ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΔΑΓΑΣΚΑΡΗ (άρθρο της lifo)

Σ' αυτό το σκηνικό φτώχειας, για του Δυτικούς, όπου και μόνο η αναφορά σε αυτά τα νούμερα τρομάζουν, οι κάτοικοι της Μαδαγασκάρης τολμούν να λένε ότι τα παιδιά είναι ευτυχία και η κάθε οικογένεια αριθμεί περισσότερα από τέσσερα με πέντε παιδιά. Η οικονομία της Μαδαγασκάρης βασίζεται στον πρωτογενή τομέα, όπου τα πολλά εργατικά χέρια είναι πραγματικά ευτυχία. Από την ηλικία των τριών ετών τα αγόρια βοηθούν τους γονείς στα χωράφια, στο ψάρεμα, στη βοσκή των ζώων και τα κορίτσια φροντίζουν τα μικρότερα αδέλφια τους ή συνεισφέρουν στις δουλειές του σπιτιού. Όσα πηγαίνουν σχολείο ένα μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου τους τον αφιερώνουν στο να βοηθήσουν τους γονείς τους να τα φέρουν πέρα σ' αυτό που απλά ονομάζουμε επιβίωση.

Η Μαδαγασκάρη μοιάζει με μια τεράστια μυρμηγκοφωλιά που ξυπνά στην ανατολή του ήλιου και κοιμάται λίγο μετά τη δύση, ακόμα και στην πρωτεύουσα, την Τάνα, μια πόλη των τεσσάρων εκατομμυρίων κατοίκων. Είναι η αρχαϊκή οικονομία της χώρας που επιβάλλει τους ρυθμούς της. Οι κάτοικοι της Μαδαγασκάρης τρέχουν, πασχίζουν, χαμογελούν και προσπαθούν να τα φέρουν βόλτα. Βλέπει κανείς ότι παντού εφαρμόζουν το «Σύστημα D» που εφαρμόζουν όλοι οι φτωχοί του πλανήτη. Άκουσα για πρώτη φορά να μιλούν για το Σύστημα D (D το αρχικό γράμμα του ρήματος Débrouiller που σημαίνει, τα καταφέρνω, τα βγάζω πέρα, επιβιώνω) στο Παρίσι, πριν από πολλά χρόνια, από φίλους Γάλλους, Άραβες και Αφρικανούς που προσπαθούσαν να επιβιώσουν σε μια δύσκολη πόλη, κυρίως στα προάστια. Το Σύστημα D συνίσταται στο να γίνεις ευρηματικός και να βρεις τρόπους επιβίωσης. Τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε έως σήμερα για τις μεγάλες γαλλικές πόλεις, όπου το Σύστημα D βοηθά τους λιγότερο ευνοημένους νέους να επιβιώσουν.

Ο θύλακας της οικογένειας στηρίζεται στα πολλά παιδιά. Ο πατέρας αποτελεί τον πυλώνα της οικογένειας και τυγχάνει σεβασμού μέχρι τα βαθιά γεράματα. Αξίες που δυστυχώς τείνουν να ξεχαστούν στην χώρα μας. Η φτώχεια κάνει τους πάντες εφευρετικούς και αεικίνητους, προκειμένου να υπάρχει ένα εισόδημα για το σύνολο της οικογένειας. Ο ατομισμός παραμένει άγνωστη έννοια, όπως και η επιδοτούμενη ευημερία ή επιβίωση. Και όλα αυτά σε μια χώρα όπου από το 2009 υπάρχει ακυβερνησία, τα πράγματα χειροτερεύουν, οι υποδομές παρακμάζουν, η διαφθορά μεγαλώνει και οι Κινέζοι επεκτείνουν την κυριαρχία τους στο νησί. Δεν είναι όμως μόνο η Μαδαγασκάρη, αλλά και ολόκληρη η Αφρική, όπου όλες οι κυβερνήσεις εκλιπαρούν πλέον του Κινέζους να έλθουν και να επενδύσουν άνευ όρων στις χώρες τους, διαμορφώνοντας σύγχρονα αποικιοκρατικά καθεστώτα.

Στη Μαδαγασκάρη πιστεύουν ότι τα παιδιά είναι ευτυχία. Στην Ελλάδα όπου βασιλεύει η υπογεννητικότητα, πιστεύουν όλοι με έμπρακτο πια τρόπο, ότι οι γονείς και οι παππούδες είναι ευτυχία, εφόσον είναι αυτοί που στηρίζουν οικονομικά τα παιδιά. Στη Μαδαγασκάρη υπάρχει παντού μια δυναμική που στηρίζεται στους πολλούς νέους, που με την πρώτη ευκαιρία μπορούν να απογειώσουν αυτή την πλούσια σε πόρους χώρα. Στην Ελλάδα γύρω στις 680 χιλιάδες νέοι έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό, τα τελευταία δέκα χρόνια.

Στη Μαδαγασκάρη μια ολόκληρη κοινωνία οφείλει την επιβίωσή της στην άμιλλα και στην αλληλεγγύη, εφόσον το κράτος απουσιάζει και η διαφθορά είναι πολύ υψηλή. Στην Ελλάδα, εκτός από εξαιρέσεις, οι πολλοί έχουν γίνει απαθείς. Ακούν με συμπάθεια τα περί άμιλλας και αλληλεγγύης, έχουν απομονωθεί και παραμένουν κλεισμένοι στα σπίτια τους μπροστά από τις τηλεοράσεις τους και τους υπολογιστές τους.

Σε μια πτωχευμένη χώρα όπου το μέλλον θα είναι χειρότερο, διαβάζοντας σωστά και ερμηνεύοντας απλά τους αριθμούς, ίσως θα ήταν αναγκαίο να διευρυνθεί και εδώ η εφαρμογή του Συστήματος D, που απαντάται σε πλούσιες και φτωχές χώρες του πλανήτη και αφορά ίσως έναν πιο ευέλικτο τρόπο διαχείρισης της φτώχειας, ένα σύστημα επιβίωσης. Αυτό μπορεί να αφορά στα τρία ακόλουθα επίπεδα: • Της οικογένειας. Η ελληνική οικογένεια θα πρέπει να εκπαιδεύσει τα μέλη της πώς θα αντιμετωπίσουν τη ζωή, χωρίς τη βοήθειά της, από πολύ νεαρή ηλικία. Δεν γίνεται πλέον να τους συνηθίζει σ' ένα ανύπαρκτο πλέον καταναλωτικό μοντέλο, σ' ένα υποθετικό θέλω. Δεν γίνεται να τους διαβεβαιώνει ότι θα συνεχίσουν να έχουν έναν παρελθοντικό πρότυπο κατανάλωσης. Δεν γίνεται στην Ελλάδα της κρίσης οι μανάδες να λένε στους τριαντάχρονους, πολλές φορές άνεργους, κανακάρηδές τους, «ό,τι θέλεις παιδάκι μου, ό,τι σου αρέσει παιδάκι μου, έφαγες παιδάκι μου, κοιμήθηκες παιδάκι μου;». Δεν γίνεται οι γονείς να αποδέχονται και μάλιστα να επιδοκιμάζουν την αγορά κινητού αξίας 900 ευρώ από τα άνεργα τέκνα τους, όταν αυτό το ποσό πολύ συχνά αντιστοιχεί σε αμοιβές ελαστικής απασχόλησης τριών μηνών. Αυτά και μόνο ως νοοτροπίες είναι ανύπαρκτες στην χώρα του Συστήματος D. Η οικογένεια θα πρέπει να επαναφέρει το παλαιό αξιακό σύστημα, όπου τα παιδιά μάθαιναν τις βασικές αρχές της ζωής για να μπορούν να πετάξουν μόνα τους. • Της εκπαίδευσης. Από το Δημοτικό το εκπαιδευτικό σύστημα θα πρέπει να μαθαίνει στα παιδιά να είναι ευέλικτα σχετικά με τη ζωή, τα επαγγέλματα, τις επιστήμες. Δεν υπάρχουν πια οι βεβαιότητες του παρελθόντος. Η μόνη βεβαιότητα τώρα είναι ότι στους νέους μέχρι 27 ετών η ανεργία ξεπερνά το 50%. • Του κράτους. Θα πρέπει να γίνει ευρηματικό, και αυτό αφορά όλους τους τομείς. Η ευρηματικότητά του θα πρέπει κατ' εξοχήν να στηριχτεί στην αρχή ότι η «τα παιδιά είναι ευτυχία» και όχι «οι πατεράδες και οι παππούδες», και να πράξει ανάλογα. Δεν μπορεί να στηρίζεται σ' ένα σκεπτικό που μοιάζει περισσότερο προσανατολισμένο στα χρόνια της δανειακής ευημερίας και αμεριμνησίας παρά στο μέλλον.